Czas pretérito indefinido de indicativo najczęściej tłumaczy się na polski jako czas dokonany. Wyraża on jednak mnóstwo czynności, które w języku polskim werbalizowane są w czasie niedokonanym, dlatego też polskiemu studentowi sprawia on na początku najwięcej kłopotów w użyciu. Należy wystrzegać się postrzegania tego czasu wyłącznie w kategoriach dokonalności. Stosowany jest dla:
– wyrażenia czynności powtarzającej się w przeszłości określoną ilość razy:
Cuando era joven, jugué al médico con mi primo, Ignacio, 56 veces. Me lo apunté todo.
(Kiedy byłam młoda, 56 razy bawiłam się w lekarza z moim kuzynem Ignacym. Wszystko to sobie zapisałam.)
– określenia punktu w czasie, wówczas odpowiada polskiemu czasowi dokonanemu i bardzo często łączy się naprzemiennie w zdaniu z czasem PRETÉRITO IMPERFECTO DE INDICATIVO, który buduje tło dla wydarzenia:
Un día el profesor se retrasó y comenzamos a las diez.
(Pewnego razu nauczyciel się spóźnił i zaczeliśmy o dziesiątej.)
Ayer me acosté muy tarde y por la mañana me quedé dormido.
(Wczoraj położyłem się bardzo późno i rano zaspałem.)
Cuando pasaba por el parque [tło] vi a una mujer enseñando su belleza.
(Kiedy szedłem przez park [tło], zobaczyłem kobietę pokazującą swoje wdzięki.)
Mientras follaba con mi marido [tło] cayó algo del techo y me dio en el glúteo.
(Kiedy bzykałam się z moim mężem [tło], coś spadło z sufitu i uderzyło mnie w pośladek.)
– wyrażenia akcji zakończonej w czasie (przedział czasu domknięty z obu stron):
La semana pasada mi novia tradujo un texto muy difícil.
(W ubiegłym tygodniu moja dziewczyna przetłumaczyła bardzo trudny tekst.)
¿Jugaste durante tu infancia a policías y ladrones?
(Bawiłeś się w dzieciństwie w policjantów i złodziei?)
Czas ten stosuje się dla wyrażenia sytuacji, które każdorazowo miały miejsce w przeszłości zamkniętej. To znaczy, że nie może mieć ona żadnego związku z teraźniejszością. Dlatego też czasowi temu towarzyszą wszelkie okoliczniki czasu, sugerujące zamkniętą już przeszłość. W skład tych okoliczników wchodzi często przymiotnik pasado/a. Spójrzmy na schemat:
Coś miało miejsce w dniu wczorajszym. Mamy dzień dzisiejszy. Dzień wczorajszy stanowi dla nas przeszłość zamkniętą. Relacjonując dzisiaj to wydarzenie, powiemy więc:
Ayer me compré un sujetador y hoy, cuando me lo he puesto, me queda demasiado grande.
(Wczoraj kupiłam sobie biustonosz, a dziś, gdy go założyłam, okazuje się za duży.)